Nic mocniej nie pobudza naszego zmysłu smaku niż świeży pachnący chleb! Zapach chleba i jego chrupiąca, złocista skórka… to cechy, które skłaniają nas do zakupu. Dopiero później bierzemy pod uwagę rodzaj pieczywa i jego walory zdrowotne. Wybierając chleb warto wiedzieć, co kryje się pod jego chrupiącą skórką.
Chociaż większości z nas chleb nie kojarzy się ze zdrową żywnością, to codzienna dieta bez pieczywa pozbawiona byłaby cennych dla zdrowia węglowodanów, minerałów i błonnika – tak niezbędnych dla zdrowego funkcjonowania organizmu!
Jak powstaje chleb?
Przepis na chleb jest prosty, bo podstawowymi składnikami ciasta jest woda i mąka, i to właśnie mąka „decyduje” o różnorodności pieczywa. Od jej rodzaju zależy, czy powstanie pieczywo żytnie, pszenne lub mieszane – pszenno-żytnie. Chleb można wypiekać z dodatkiem innych zbóż, np. orkiszu, owsa, jęczmienia, kukurydzy lub gryki i prosa. Wzbogacają one pieczywo o składniki mineralne, obniżają indeks glikemiczny lub poprawiają smak.
Na zakwasie czy z drożdżami?
Tradycyjny, uważany za najzdrowszy, chleb powstaje na zakwasie. Jest to mieszanka mąki żytniej i wody, poddana fermentacji. Uzyskane w ten sposób kultury bakterii działają podobnie jak drożdże, powodując wyrastanie ciasta chlebowego. Chleb na zakwasie jest cięższy, bardziej zbity, ale też dłużej pozostaje świeży. Pieczywo może powstać również z dodatkiem drożdży. Wypiekane w ten sposób jest szybsze w produkcji, pulchniejsze niż to na zakwasie, ale też mniej zdrowe i bardziej kaloryczne.
Jaki chleb wybrać?
Chleb razowy na zakwasie uważany jest za najzdrowszy rodzaj pieczywa.Mąka razowa używana do takiego wypieku powstaje w wyniku zmielenia całych ziaren – zarówno żyta, jak i pszenicy. Zawiera ona duże ilości błonnika, białka, witamin i minerałów, takich jak: żelazo, potas i magnez. Pieczywo razowe jest mniej kaloryczne, a przy tym bardziej sycące niż inne rodzaje chleba. Dodatkowo przyczynia się do prawidłowej pracy układu trawiennego.
Chleb żytni powstaje z mąki żytniej, czasem z niewielkim dodatkiem mąki pszennej. Jest to zdrowe pieczywo i ze względu na niski indeks glikemiczny, polecane osobom chorym na cukrzycę. Zwarte i ciężkie, a dzięki dużej zawartości błonnika, reguluje pracę jelit.
Pieczywo wieloziarniste może być wypiekane z mąki pszenno-żytniej z dodatkiem ziaren lub pestek, np. dyni, słonecznika, maku i innych roślin. Kompozycje przypraw i ziół sprawiają, że pieczywo zyskuje inny smak. Warto urozmaicać dietę takimi wypiekami, szczególnie jeżeli zawierają zdrowe dodatki.
Pieczywo pszenne jest delikatniejsze niż żytnie lub mieszane, jednak uznawane za mniej wartościowe, szczególnie wtedy, gdy jest wypiekane z dodatkiem drożdży. Jasne pieczywo ma wyższy indeks glikemiczny i pomimo poczucia sytości, szybciej pojawia się też uczucie głodu. Jest ono bardziej kaloryczne i nie zalecane osobom dbającym o linię. Jednak dzięki temu, że jest lekkostrawne i mniej obciąża przewód pokarmowy mogą je jeść dzieci i osoby z problemami jelitowymi. Z mąki pszennej powstają bułki, bagietki, jasny chleb pszenny lub rogale.
Chleby „specjalne” – IG i bezglutenowe dedykowane są dla osóbchorujących na cukrzycę oraz wymagających diety bezglutenowej. Osoby chore na celiakię nie muszą więc rezygnować z pieczywa! Mogą spożywać wypieki z mąki pozbawionej glutenu lub z mąki kukurydzianej. Dla cukrzyków natomiast polecany jest chleb o obniżonym indeksie glikemicznym, ciemny, razowy, owsiany i graham. Nie powinien mieć w składzie mąki pszennej, miodu i słodu.
Kupując chleb pamiętajmy, że powinien być on przede wszystkim, smaczny i zdrowy. Nie kupujmy „w ciemno”, sprawdzajmy skład pieczywa, aby świadomie wybierać to, najlepsze dla nas.
Zdrowe odżywianie jest dla Ciebie ważne?
Dowiedz się więcej na temat zdrowych wyrobów piekarskich
i cukierniczych.
